Koleje samorządowe kluczowe dla rozwoju regionalnego [RELACJA]
Przewozy regionalne i aglomeracyjne stanowią istotną część systemu kolejowego w Polsce. Odgrywają również istotną rolę w rozwoju regionalnej gospodarki ułatwiając transport, a tym samym przyczyniając się do wzrostu zatrudnienia i aktywizując lokalne społeczności.
W Poznaniu Polska Izba Kolei oraz Związek Samorządowych Przewoźników Kolejowych, jako integrator spółek samorządowych, byli organizatorami pierwszej edycji konferencji „KOLEJE SAMORZĄDOWE – DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY”, której celem było rozpoczęcie dialogu dotyczącego realnego umiejscowienia kolejowych spółek samorządowych, jakości przewozów czy wpływu na lokalną gospodarkę i społeczeństwo. Finansowanie przewozów, pomoc publiczna, kooperacja pomiędzy władzą samorządową i przewoźnikami oraz instytucjami finansowymi to wybrane tematy, które poruszono podczas tego wydarzenia.
Wstępem do konferencji były trzy spotkania zamknięte w ramach których obradował Komitet Honorowy konferencji, Związek Samorządowych Przewoźników Kolejowych oraz zarządy Spółek wchodzących w jego skład, a także przedstawiciele departamentów urzędów marszałkowskich związanych z transportem kolejowym.
Natomiast konferencja rozpoczęła się krótkim wprowadzeniem, którego dokonali Adam Musiał – Dyrektor Generalny Polskie Izby Kolei oraz Mikołaj Grzyb – Prezes ZSPK, Członek Zarządu Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o.
Podczas przemówienia inauguracyjnego Wojciech Jankowiak – Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego pokrótce opowiedział o kolei z perspektywy Wielkopolski:
– Na terenie Wielkopolski to co nas głównie nurtuje to przede wszystkim nowy tabor oraz uczestnictwo w programie Kolej Plus i tym samym rewitalizacja linii, które swego czasu zostały wyłączone z użytkowania. Nasze największe wyzwanie to modernizacja czy rozbudowa poznańskiego węzła Poznań Główny, bowiem to determinuje w ogóle rozwój możliwości wygenerowania dodatkowych połączeń. Bez tego będziemy musieli zachowywać status quo, nie będziemy mogli się rozwijać.
Rozpoczynającą prezentację wygłosili Radosław Włoszek – Prezes Zarządu Koleje Małopolskie Sp. z o.o. oraz Szymon Sobczak – Członek Zarządu, Dyrektor Handlowy „Koleje Mazowieckie – KM” sp. z o.o. reprezentujący Związek Samorządowych Przewoźników Kolejowych. W ich opinii Związek ma na celu ochronę praw i reprezentowanie interesów pracodawców zrzeszonych w Związku Pracodawców, w tym kształtowanie dobrych praktyk związanych z zatrudnieniem, podejmowanie działań na rzecz rozwoju rynku usług kolejowych oraz dotyczących integrowania środowiska kolejowego, reprezentowanie i popieranie działań na rzecz członków Pracodawców i reprezentowanie ich interesów, w tym społecznych i gospodarczych czy też oddziaływanie na kształtowanie polityki społecznej i ustawodawstwa dotyczącego interesów pracodawców kolejowych.
Jak wspomniał Włoszek główne inicjatywy związku to przed wszystkim regularne i cykliczne spotkania pionów handlowych, zamówień publicznych oraz technicznych w celu wymiany doświadczeń i wspólne wypracowywanie stanowisk w kluczowych kwestiach jak również wystąpienia do Ministerstwa Infrastruktury i zarządcy infrastruktury PKP PLK – m. in. w kwestii konieczności elektryfikacji poszczególnych odcinków linii kolejowych, które obecnie obsługiwane są przez tabor spalinowy a potoki pasażerskie są na tyle duże, że wskazana jest ich elektryfikacja.
Reprezentujący PKP PLK S.A. Piotr Kubicki – Członek Zarządu, Dyrektor ds. Transformacji Cyfrowej opowiedział o tym jakie kierunki działania podjęto w Spółce w zakresie ERTMS. Dodał, że:
– W PKP PLK wracamy do koncepcji budowy GSM-R. To jest system telekomunikacyjny cyfrowy, który zabezpieczy część cyfrową dzisiejszego analogowego Radio-Stopu do cyfrowego radiostopu, który się w GSM-R nazywa RECALL..
Uzupełnieniem wypowiedzi Piotra Kubickiego była prezentacja Pawła Pleśniara – Pełnomocnika Zarządu ds. Planowania Rozwoju i Utrzymania Infrastruktury Kolejowej w PLK, który omówił Program Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej – Kolej+ do 2029 roku. Przypomniał przy tym, że podstawowe warunki realizacji inwestycji w ramach Programu to zapewnienie współfinansowania w wysokości co najmniej 15% kosztów kwalifikowalnych przez podmioty zgłaszające, przedłożenie deklaracji organizatora przewozów dla połączenia – min. 4 pary pociągów przez co najmniej 5 lat oraz zawarcie umowy na realizację inwestycji pomiędzy Wnioskodawcą a PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Zaznaczył on również jakie są korzyści z elektryfikacji dla organizacji przewozów regionalnych kładąc nacisk na możliwość kursowania elektrycznych zespołów trakcyjnych oraz możliwość eksploatacji nowoczesnego taboru elektrycznego.
Były Prezes ZSPK, obecnie pełniący obwiązki wiceprezesa zarządu PKP S.A., Dariusz Grajda, zwrócił uwagę na dworce jako ten element systemu, który bezapelacyjnie wpływa na komfort podróżowania. W tym kontekście skierował uwagę na koszty, a szczególnie bezpośrednie utrzymania powierzchni przeznaczonej do obsługi pasażerów, które stanowią ok. 40% kosztów utrzymania dworców.
Grajda podkreślił również otwartość PKP na współpracę w zakresie wynajmu powierzchni czy przekazywanie dworców:
– Od 2015 r. przekazaliśmy ponad 125 budynków, których właścicielem były PKP S.A. do jednostek samorządów terytorialnych. Powstają w nich lokalne centra przesiadkowe integrujące różne gałęzie transportu, ale również tworzone są tam biblioteki, inkubatory przedsiębiorczości czy inne instytucje mające wpływ na funkcjonowanie lokalnej społeczności.
Ofertę Rawickiej Fabryki Wyposażenia Wagonów „RAWAG” SP. Z O.O. zaprezentował Sławomir Małys – Sales Department Manager, który omówił usługi dla operatorów i producentów pojazdów oraz kwestie związane z rewizją czy zaopatrzeniem. Ponadto zaprezentował kierunki rozwoju Spółki w zakresie sterowników drzwi i systemu drzwi kabiny kierowcy.
Oprogramowanie ukierunkowane na umożliwienie planowania pracy załogi, monitorowania ich produktywności oraz rozliczania czasu pracy zaprezentował Andrzej Wojnarowski – Dyrektor Rynku Kolejowego w firmie PETROSOFT.PL TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE SP. Z O.O. Wojnarowski podkreślił, że RailSoft wspiera kluczowe obszary działalności firmy, w tym planowanie i realizację rozkładów jazdy pociągów, optymalizację tras oraz alokację zasobów technicznych i ludzkich. Dodatkowo umożliwia efektywne zarządzanie utrzymaniem taboru poprzez monitorowanie harmonogramów serwisowych oraz kosztów napraw.
Rola kolei samorządowych w systemie kolejowym w Polsce była tematem wystąpienia Marcina Treli, Wiceprezesa w Urzędzie Transportu Kolejowego. Przytoczył on dane potwierdzające miejsce jakie zajmują przewoźnicy samorządowi na tle innych przewoźników realizujących kolejowe przewozy osób w Polsce oraz ich udziały w liczbie pasażerów.
IV Pakiet Kolejowy i finalne rozliczenie rekompensaty a inwestycje taborowe zaprezentował Dr Tomasz Zielenkiewicz (DOMAŃSKI ZAKRZEWSKI PALINKA SP. K.). Podkreślił, że IV pakiet kolejowy to nie tylko przetargi za „kilka lat” – to szereg złożonych problemów do rozwiązania już teraz. Zaznaczył, że w niedalekiej przyszłości trzeba będzie zwrócić uwagę na:
- umowy PSC zawierane przetargowo (ryzyko przegrania w przetargu),
- dofinansowanie w ramach KPO i FENIKS a potrzeby przewoźników,
- finalne rozliczenie na koniec umowy,
- nie przedłużenie umów,
- analizę sytuacji taborowej i różne rozwiązania na przyszłość.
Niejako dopełnieniem poprzedniego wystąpienia była prezentacja Macieja Fornalczyka – Partnera Założyciela COMPER FORNALCZYK I WSPÓLNICY SP.J., który zdefiniował zastosowanie kontraktacji bezpośredniej w świetle IV pakietu Kolejowego.
Fornalczyk podkreślił miedzy innymi, że celem IV Pakietu Kolejowego jest wprowadzenie konkurencji na torach. I próbował zwrócić uwagę na to czy po wygaśnięciu obecnych umów wykonawczych istnieje jakakolwiek szansa zawarcia umowy w trybie bezpośrednim oraz czy realnie można oczekiwać konkurencji o rynek, czy raczej będą to powierzenia w nowej odsłonie?
Odskocznią od rozmów o kwestiach prawnych i produktowych był panel dyskusyjny dotyczący doświadczeń i perspektyw rozwoju kolei samorządowych, który wspólnie moderowali Mikołaj Grzyb, Prezes Zarządu ZSPK i Wojciech Zdanowski, Przewodniczący Rady ZSPK, a w którym udział wzięli Dariusz Grajda – Wiceprezes Zarządu PKP S.A, Wojciech Jankowiak – Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego, Adam Struzik – Marszałek Województwa Mazowieckiego, Łukasz Smółka – Marszałek Województwa Małopolskiego oraz Grzegorz Boski – Wicemarszałek Województwa Śląskiego.
W pierwszej prezentacji po panelu, Kamil Serwus – Member of the Management Board, w firmie M2T PROSTA SPÓŁKA AKCYJNA, spróbował odpowiedzieć na pytanie czym jest OSDM (Open Sales and Distribution Model) i w jaki sposób może wesprzeć systemy sprzedaży na kolei. Wśród korzyści dla przewoźników kolejowych wymienił zwiększoną efektywność operacyjną, lepsze zarządzanie cenami i promocjami, poprawę współpracy z partnerami, łatwiejszy dostęp do biletów i zwiększoną elastyczność.
Kolejnym prelegentem była Ewa Karasińska – Dyrektor Departamentu Projektów Kolejowych w CENTRUM UNIJNYCH PROJEKTÓW TRANSPORTOWYCH, która przedstawiła stan nad finansowaniem projektów kolei samorządowych ze środków obsługiwanych przez CUPT. Nadmieniła, że w przypadku programu FEniKS potencjalni beneficjenci to jednostki samorządu terytorialnego, organizatorzy i operatorzy publicznego transportu zbiorowego, podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa kolejowych przewozów pasażerskich, jak również przedsiębiorstwa kolejowych przewozów towarowych. Natomiast w kontekście KPO wymieniła zarządców infrastruktury, przewoźników pasażerskich oraz samorządy terytorialne.
Ewa Tyrka – Dyrektor Departamentu Sektora Samorządowego przedstawiła Bank Gospodarstwa Krajowego jako istotnego partnera dla samorządowego transportu kolejowego. Podkreśliła przy tym, że BGK posiada oferty dla sektora komunalnego w zakresie programów i funduszy (mieszkalnictwo, dostępność, rewitalizacja, fundusze unijne i krajowe) oraz finansowania sektora komunalnego (finansowanie bezpośrednie JST, finansowanie spółek komunalnych, partnerstwo publiczno – prywatne, bieżąca obsługa bankowa). Podkreśliła również, że Bank Gospodarstwa Krajowego finansuje wyłącznie projekty zgodne z Zasadą Do No Significant Harm (DNSH), realizowane w całości na terenie miasta lub miejskiego obszaru funkcjonalnego (MOF) i które wynikają z lokalnych i regionalnych dokumentów strategicznych oraz nie finansuje projektów, których celem lub skutkiem będzie zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej, zasklepianie gleby oraz wycinka drzew (z wyjątkami) czy nieuzasadnione wyburzania obiektów.
Kto ma w głowie olej, finansuje kolej było przewodnim hasłem prezentacji Agnieszki Kozakiewicz – Pietrzak – Członka Zarządu MILLENIUM LEASING SP. Z O.O. W tym przypadku prelegentka poruszyła kwestię korzyści leasingu z dostawą nadmieniając, że prowadzi do oszczędności czasu, uproszczenia procedur i zwiększenia bezpieczeństwa. Co ważne po rozstrzygnięciu przetargu w określonym z góry terminie zamawiający otrzymuje urządzenie.
Dwóch kolejnych prelegentów reprezentowało kraje sąsiadujące z Polską. Thomas Dill – Kierownik Działu – Centrum Komunikacji Lokalnej i Zarządzania Jakością reprezentujący VERKEHRSVERBUND BERLIN – BRANDENBURG GmbH / ZWIĄZEK KOMUNIKACYJNY BERLIN BRANDENBURGIA SP. Z O.O. omówił organizację publicznego transportu kolejowego w tym obszarze. Natomiast Zbyněk Drugda – Sales Area Director i Milan
Šrámek – Head of Electrical Systems ze ŠKODA POLSKA SP. Z O.O. opowiedzieli o EAZT Regiopanter dla Kraju Morawsko – Śląskiego.
Bartosz Chyliński – Dyrektor Techniczno – Handlowy ds. Klientów w ZEP INC czołowym amerykańskim producencie i dostawcy chemii technicznej dla kolejnictwa, przemysłu oraz infrastruktury miejskiej omówił te środki, który pozwalają na utrzymanie pojazdów. Jak zauważył produkty ZEP pozwalają przewoźnikom na prowadzenie działania w zakresie wyeliminowania zagrożeń spowodowanych dewastacją pociągów co umożliwia wykonywanie określonego rodzaju przewozów kolejowych i nie powoduje konieczności wyłączenia pojazdu z eksploatacji.
Robert Pilarczyk – Dyrektor Departamentu Transportu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego definiując sukcesy i wyzwania w organizacji transportu publicznego w Wielkopolsce przedstawił również plany zakupowe dla województwa planowane przy wsparciu finansowym z programów:
- Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027;
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS)
- Pilarczyk dodał ponadto, że rozważane są również inne rozwiązania związane z pozyskaniem taboru, w tym z wykorzystaniem środków własnych i preferencyjnych kredytów.
Intersującym wątkiem prezentacji Katarzyny Strzegowskiej – Dyrektor w Zarządzie Transportu Miejskiego w Warszawie była kwestia zaawansowania prac nad ustawą metropolitalną Warszawy. Strzegowska zapowiedziała w tym kontekście, że Metropolia będzie miała trzy rodzaje połączeń: gminne na terenie Warszawy, gminne na terenie pozostałych gmin oraz metropolitalne – które będą przekraczały granice gmin. Dodała też, że będą trzy źródła finansowania – Warszawa, metropolia oraz gmina. Natomiast między sobą będą się dodatkowo rozliczać – Warszawa metropolii za realizację zadań lokalnych przez połączenia metropolitalne, oraz metropolia gminom za honorowanie taryfy metropolitalnej w swoich lokalnych przewozach.
Grzegorz Kwitek – Członek Zarządu (Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia) w prezentacji „Integracja Transportu publicznego na obszarze GZM” przedstawił organizację transportu publicznego po powstaniu GZM. Kwitek opowiedział zatem o tym, że wprowadzono wspólne bilety jednorazowe oraz katalog ulg dla wszystkich trzech organizatorów, wprowadzono wspólne bilety okresowe dla wszystkich trzech organizatorów, ujednolicono zapisy taryf, wprowadzono bezpłatne przejazdy dla dzieci i młodzieży do 16. roku życia. Dodał również, że zwieńczeniem procesu integracji było połączenie – od 1 stycznia 2019 roku – trzech dotychczasowych organizatorów transportu w jeden podmiot, czyli Zarząd Transportu Metropolitalnego.
Pierwszy dzień zakończyłaa uroczysta gala podczas, której minister infrastruktury Dariusz Klimczak wręczył odznaczenia honorowe „Zasłużony dla Kolejnictwa” marszałkom Adamowi Struzikowi i Wojciechowi Jankowiakowi. Natomiast Mikołaj Grzyb – Prezes ZSPK, wręczył Dariuszowi Grajdzie odznaczenie Związku Samorządowych Przewoźników Kolejowych.
W drugim dniu konferencji blok prezentacji przeznaczono na wystąpienia przedstawicieli kolei, które tworzą ZSPK. Z okazji zaprezentowania potencjału i możliwości rozwoju skorzystały:
- KOLEJE MAŁOPOLSKIE SP. Z O.O.– Radosław Włoszek – Prezes Zarządu, który omówił między innymi narzędzia wspierające dostosowanie oferty przewozowej do bieżących potrzeb;
- KOLEJE MAZOWIECKIE SP. Z O.O. – Damian Krysztofik – Dyrektor Biura Handlowego, który przy okazji wspomniał o budowie bazy Kolei Mazowieckich w Radomiu;
- KOLEJE DOLNOŚLĄSKIE S.A. – Wojciech Zdanowski – Wiceprezes Zarządu, który zaprezentował między innymi rozwiązania kolejowej komunikacji autobusowej;
- ŁÓDZKA KOLEJ AGLOMERACYJNA SP. Z O.O. – Maciej Sobieraj – Prezes Zarządu, Jan Kotynia – Członek Zarządu, którzy scharakteryzowali plany rozwoju ŁKA poprzez budowę nowego zaplecza technicznego oraz integracji kolei z komunikacją miejską;
- KOLEJE WIELKOPOLSKIE SP. Z O.O. – Marek Nitkowski – Prezes Zarządu i Mikołaj Grzyb –Członek Zarządu, którzy do najważniejszych zadań Spółki zaliczyli rozwój sieci połączeń oraz inwestycje w punkty utrzymania taboru;
- KOLEJE ŚLĄSKIE SP. Z O.O. – Adam Wojtowicz – Wiceprezes ds. Finansowych i Agnieszka Biniek-Ślużyńska Dyrektor Biura Zarządu, którzy położyli między innymi nacisk na kwestie związane z poprawą dostępności osób z niepełnosprawnościami;
- SZYBKA KOLEJ MIEJSKA SP. Z O.O. – Marek Chmurski – Członek Zarządu, który scharakteryzował rolę SKM w warszawskim systemie komunikacyjnym;
- WARSZAWSKA KOLEJ DOJAZDOWA SP. Z O.O. – Piotr Madej – Członek Zarządu, który uznał że jedną z istotniejszych kwestii jest wzrost efektywności energetycznej zarządzanych systemów;
- ARRIVA POLSKA SP. Z O.O. – Marcin Polewicz – Wiceprezes Zarządu, który omówił między innymi wpływ Spółki na promocję regionu kujawsko-pomorskiego.
Prezentacje Spółek samorządowych były przeplatane wystąpieniami firm, które działają lub są zainteresowane współpracą z przewoźnikami regionalnymi.
Małgorzata Szopa – Dyrektor Sprzedaży (STRATIFORME POLSKA SP. Z O.O) streściła system ECOTRAIN jako ekologiczną odpowiedź na wykluczenie komunikacyjne. Ewelina Betiuk – Business Development Specialist (GMV INNOVATING SOLUTIONS SP. Z O.O.) przedstawiła rozwiązania ITS dla kolei regionalnych. Na koniec natomiast dr inż. Tomasz Nowakowski – Członek Zarządu NCK INNOVATIONS SP. Z O.O. opowiedział o diagnostyce pojazdów szynowych jako kluczowym elemencie do zwiększenia bezpieczeństwa i efektywności kolei.
Konferencję zakończyły spotkanie bilateralne podczas, których przedsiębiorcy mieli okazję spotkania z osobami reprezentującymi spółki kolejowe zrzeszone w ZSPK.
Wydarzeniu towarzyszyła wystawa w ramach której ofertę produktową zaprezentowały firmy:
- Petrosoft.pl Technologie Informatyczne;
- Automatikon Sp. z o.o.;
- COMPINFAINSA Polska;
- Avista Sp. z o.o.;
- M2T PROSTA SPÓŁKA AKCYJNA;
- Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o.;
- ZEP INC.;
- POLREGIO SA;
- KIEL Polska Sp. z o.o.
ZACHĘCAMY DO WZIĘCIA UDZIAŁU W ANKIECIE:
